- Yg. 1930, nr. 35 -

De identiteitskaart is het huis binnengekomen. Nummer zo en zo. Stembureau hier en daar. Wat ben je aan het doen?

Thuis blijven? Maar ze zullen dan in de middag komen, de sleepboten, en zachte woede uitstralen. Eigenlijk echt. Je bent tenslotte toch een burger? Het kan bij een stem aankomen; op de jouwe!

Ga je heen? Liggend in het bos met je rugzak? Het lijkt op ontsnapping, lafheid. Werkt ook niet. Zou een zeer slechte indruk maken.

Dus ga daarheen. De verkiezing is tenslotte geheim. U kunt twee vellen papier in de envelop doen in plaats van één. U kunt twee partijen aanvinken, of helemaal geen. Dan is de stem ongeldig. Maar het geweten zegt: dit is zoiets als bedrog als je het expres doet; je zou je moeten schamen.

Maar in godsnaam, wat kan iemand kiezen met een zuiver geweten? Welke partij is de juiste? Heb je niet altijd de verdomde bonzen uitgelachen?

Aha, er zijn de zogenaamde splinterparty's. Is de USP van de dappere oude Ledebour er nog? Of wat dacht je van Vitus Heller's Christian Social Reich Party? De mensen zijn socialistisch en pacifistisch tot op het bot. Zou het de moeite waard zijn om ze te steunen?

Alleen: ze komen er zeker niet doorheen. 60.000 stemmen in één kiesdistrict, anders zijn er niet genoeg zetels! En dat is onmogelijk. Alle stemmen die op splinterpartijen vallen, gaan verloren, tevergeefs. Zelfs als het twee of drie stoelen zou zijn voor zo'n groep, wat zou het dan waard zijn? Nee, daarvoor denken wij te politiek. Als ik mijn stem uitbreng, moet die op zijn minst wat gewicht hebben, zij het een kleine.

Dus blijf: SPD of KPD Welke van de twee? Het slagschipfeest? De zelfhakkers?

De sociaal-democraten bleken in de laatste Rijksdag en in het kabinet Hermann Müller zo onbetrouwbaar en incompetent te zijn dat ik zwoer dat ik de volgende keer niet op lijst 1 zou stemmen. Moet ik mezelf blootstellen aan nieuwe teleurstellingen? Kan men een partij kiezen waaruit niets, maar helemaal niets te verwachten is?

Maar is een sterke sociaaldemocratie niet de enige manier om ons te redden van het dreigende burgerlijke blok, waarvan de schaduw steeds duidelijker aan de horizon zichtbaar wordt? Voor een burgerblok met onder meer de swastika-activisten, die een paar weken geleden niet als "geschikt voor de regering" werden beschouwd en die vandaag nauwelijks kunnen worden ondertekend? Zou een "Hindenburg-kabinet", een reactionaire regering van de nationaal-socialisten tot de staatspartij, geen groot ongeluk zijn voor Duitsland? Des te groter als een sterk en agressief radicaal links het de gewenste gelegenheid zou geven om “actie te ondernemen”? Kunnen we zo'n gevaarlijke wending aanmoedigen?

De communisten komen niet in aanmerking voor enige regering of enig 'positief' politiek werk. Tot hun geluk en dat van ons, want zoals ze zijn, hebben ze net zo weinig wat nodig is als de Hitlerieten. Maar zijn zij niet de enige betrouwbare oppositiepartij die we hebben? Zou ik niet bijna altijd hebben gestemd zoals de communisten in de laatste Reichstag? Zal de volgende Rijksdag niet met dingen komen - hervorming van het strafrecht, schoolrecht, kerkelijke wetten, sociaal beleid, belastingkwesties, gemeenschapsrecht, relatie met Rusland - waarvan ik redelijkerwijs kan aannemen dat de communistische partij mijn punt zal begrijpen? Dus is het niet het beste om communistisch te stemmen?

Ik wil nog een keer nadenken. Wat is het oude, goede recept van de heer von Gerlach? "Beter een meter te ver naar links dan een centimeter te ver naar rechts!"

1930, 35 · Erich Schairer